Wprowadzenie do dyrektywy CSRD i jej celów
Dyrektywa w sprawie raportowania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju przez jednostki zainteresowane (Corporate Sustainability Reporting Directive – CSRD) to kluczowy element europejskiej strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jej głównym celem jest zwiększenie przejrzystości i porównywalności informacji niefinansowych publikowanych przez przedsiębiorstwa. Wprowadza ona bardziej szczegółowe i ujednolicone wymogi dotyczące raportowania w obszarach takich jak środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny (ESG – Environmental, Social, Governance). Dzięki temu inwestorzy, konsumenci i inne grupy interesariuszy będą mieli lepszy dostęp do danych niezbędnych do podejmowania świadomych decyzji.
Kogo obejmie obowiązek raportowania zgodnie z CSRD?
Nowe przepisy znacznie poszerzają zakres podmiotów zobowiązanych do raportowania. Początkowo dotyczyły one dużych spółek publicznych, jednak CSRD rozszerza ten obowiązek na znacznie szerszą grupę firm. W ramach dyrektywy, raportowanie będzie wymagane od wszystkich dużych przedsiębiorstw, które spełniają co najmniej dwa z trzech następujących kryteriów:
* liczba pracowników przekracza 250 osób,
* suma bilansowa przekracza 20 milionów euro,
* przychody netto ze sprzedaży przekraczają 40 milionów euro.
Dodatkowo, obowiązek raportowania będzie dotyczył wszystkich spółek notowanych na rynkach regulowanych (z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw), niezależnie od ich wielkości. Obejmie to również spółki spoza Unii Europejskiej, które mają znaczącą obecność na rynku unijnym, czyli generują obroty powyżej 150 milionów euro w UE i posiadają co najmniej jeden zakład lub spółkę zależną w Unii. Warto zaznaczyć, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) notowane na rynkach regulowanych będą musiały raportować od 2026 roku, a dla pozostałych MŚP planowane jest wprowadzenie uproszczonych wymogów od 2027 roku.
Kluczowe zmiany w porównaniu do poprzednich regulacji
Dyrektywa CSRD wprowadza szereg istotnych zmian, które odróżniają ją od wcześniejszych przepisów, takich jak dyrektywa NFRD (Non-Financial Reporting Directive). Jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (ESRS – European Sustainability Reporting Standards). Standardy te zapewniają szczegółowe wytyczne dotyczące tego, jakie informacje należy ujawnić, w jakim formacie i w jaki sposób. ESRS obejmują szeroki zakres tematów ESG, wymagając od firm raportowania o swoich wpływach, ryzykach i szansach związanych ze zrównoważonym rozwojem.
Kolejną fundamentalną zmianą jest wymóg poddania raportów zrównoważonego rozwoju zewnętrznej weryfikacji (assurance). Oznacza to, że informacje niefinansowe będą musiały być potwierdzone przez niezależnego audytora, co zwiększy ich wiarygodność i porównywalność. CSRD wymaga również raportowania w formacie cyfrowym, co ułatwi analizę danych przez zainteresowane strony i umożliwi ich integrację z innymi informacjami finansowymi.
Jakie obszary obejmuje raportowanie według CSRD?
Zakres raportowania w ramach dyrektywy CSRD jest bardzo szeroki i obejmuje wszystkie istotne aspekty działalności przedsiębiorstwa w kontekście zrównoważonego rozwoju. Kluczowe obszary, które muszą zostać uwzględnione w raportach, to:
- Środowisko (Environmental): Obejmuje to informacje o wpływie firmy na klimat (emisje gazów cieplarnianych, cele redukcji), zasoby naturalne (zużycie wody, gospodarka odpadami), bioróżnorodność, zanieczyszczenie oraz transformację energetyczną.
- Społeczeństwo (Social): W tym obszarze firmy muszą raportować o kwestiach pracowniczych (warunki pracy, różnorodność, szkolenia), prawach człowieka, relacjach z lokalnymi społecznościami oraz o produktach i usługach (bezpieczeństwo, wpływ na konsumentów).
- Ład korporacyjny (Governance): Dotyczy to struktury zarządczej firmy, etyki biznesu, przeciwdziałania korupcji, relacji z interesariuszami oraz zarządzania ryzykiem związanym ze zrównoważonym rozwojem.
Raportowanie ma być oparte na zasadzie istotności, co oznacza, że firmy powinny koncentrować się na tych aspektach ESG, które mają największy wpływ na ich działalność i są najistotniejsze z punktu widzenia ich interesariuszy.
Jak przygotować się do wdrożenia wymogów CSRD?
Przygotowanie do wdrożenia dyrektywy CSRD wymaga systematycznego i kompleksowego podejścia. Pierwszym krokiem jest dokładna analiza zakresu obowiązków i ocena, czy firma podlega pod nowe przepisy. Następnie kluczowe jest zidentyfikowanie kluczowych zagadnień ESG istotnych dla działalności przedsiębiorstwa oraz jego interesariuszy.
Kolejnym ważnym etapem jest zbieranie i zarządzanie danymi. Firmy muszą stworzyć procesy umożliwiające gromadzenie wiarygodnych danych niefinansowych, często pochodzących z różnych działów organizacji. Warto rozważyć wdrożenie odpowiednich systemów IT, które usprawnią ten proces. Niezbędne jest również przeszkolenie pracowników zaangażowanych w proces raportowania oraz zapewnienie im odpowiednich narzędzi i wiedzy.
Ważnym elementem jest wybór odpowiedniego zakresu standardów ESRS do stosowania i zapewnienie zgodności z nimi. Firmy powinny również zaplanować proces weryfikacji zewnętrznej raportów zrównoważonego rozwoju, nawiązując współpracę z doświadczonymi audytorami. Komunikacja z interesariuszami na temat wprowadzanych zmian i procesu raportowania również odgrywa kluczową rolę.
Terminy wdrożenia i harmonogram dla polskich firm
Wdrożenie dyrektywy CSRD odbywa się etapami. Wiele zależy od wielkości i rodzaju przedsiębiorstwa. Zgodnie z harmonogramem przyjętym w Polsce, firmy będą musiały zacząć raportować zgodnie z CSRD w następujących terminach:
- Od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 r. (sprawozdania publikowane w 2025 r.): Duże spółki publiczne, które już podlegają pod NFRD.
- Od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2025 r. (sprawozdania publikowane w 2026 r.): Pozostałe duże przedsiębiorstwa, które nie były objęte NFRD.
- Od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2026 r. (sprawozdania publikowane w 2027 r.): Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) notowane na rynkach regulowanych.
- Od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2027 r. (sprawozdania publikowane w 2028 r.): Pozostałe MŚP (z możliwością dobrowolnego stosowania przepisów wcześniej).
Warto śledzić aktualne przepisy krajowe implementujące dyrektywę CSRD, ponieważ mogą pojawić się dodatkowe wytyczne lub zmiany w harmonogramie. Wczesne rozpoczęcie prac przygotowawczych pozwoli firmom uniknąć presji czasu i zapewnić płynne wdrożenie nowych wymogów.
